Mars’a herhangi bir görev için kaydolmadan önce, bildiğiniz yatak odası konseptine elveda demeye hazır olun.

Mars’ta yaşarken, dünyadaki gibi, kalın bir şilte ve ağır bir yorgan içeren büyük bir yatağa sahip olmak düşünülemez bir lüks olurdu. Mars’a birşeyler göndermenin fahiş maliyeti ve orada küçük mekanlarda çalışma zorunluluğu olacağını düşündüğümüzde, kırmızı gezegende kullanılmak üzere hazırlanacak mobilya ve iç mekan için tamamen yeni bir tasarım tekniğine ihtiyacımız olacak.

IKEA ON MARS

Bu zorluk düşünülerek, IKEA’dan bir grup tasarımcı, geçtiğimiz günlerde Utah çölünde, üç gün boyunca Mars benzeri bir yaşam alanında yeni fikirler oluşturmak için toplandı. Görevleri    bir uzay projesi için mobilya tasarlamaktı.

İki katlı, 10 mt genişliğinde silindirin içine giren tasarımcılar Robert Janson ve arkadaşları mekanının küçüklüğünden dolayı mahremiyetin ne kadar önemli olduğunu hemen fark ettiler.  Ayrıca, bildiğimiz mobilyaların gereğinden ne kadar büyük olduklarını fark ettiler. Janson, “İçeride gereksiz büyüklükte ranzalar vardı ve bunları gerçekten kullandığımız tek an sadece uykuda olduğumuz zamandı” diye açıklıyor Janson.

Ekibin danışmanlığını yapan, Houston merkezli bir uzay mimarı olan Constance Adams, “Her nesne birden fazla işleve sahip olmalı – aksi takdirde Mars’a uygun ortamı yaratamayız” dedi. Janson ve diğerleri, örneğin, çekmece karyolaları gibi yatakları duvarlara nasıl katlayacaklarını ve çevrenin monotonluğunu kırmak için gerçekçi video görüntüleri sunan sanal pencereler gibi daha küçük özellikleri nasıl kullanabileceklerini düşünmeye başladı.

FONKSİYON EN ÖNEMLI ÖZELLİKTİR

IKEA, Mars tasarımı üzerinde çalışan tek firma değil. Mars’a kargo gönderilmenin maliyetinin  kilogram başına 2600 dolardan fazla olacağı tahmininde bulunuluyor. Buna karşın İsviçre merkezli tasarımcı Thomas Missé , süper ince, istiflenebilir karbon fiber ” Mars sandalyeleri ” projesi ile öne çıkıyor.

Başka bir tasarımcı olan Londra merkezli Christine Lew,   özel duş takımları   ve bir vakumlu bornoz projesi üzerinde çalışıyor. Lew, bu ürünleri ticari ürünler olarak değil, sadece uzay araştırmalarında günlük yaşam konforuna yardım edecek mimari tasarımlar olarak düşünüyoruz diyor.

NASA, mimarlık firmalarından Mars’ta binaların nasıl görünebileceğini tasarlamasını istedi. Nasa’nın 3 Boyutlu Baskılı Yaşam Alanı Projesi için gelen bazı çalışmaların  gerçekten lüks kabinlere benzediği belirtiliyor.  Bu yarışmada birincilik kazanan,   Mars Ice House projesi, bir döner merdiven, özel ve sosyal alanların karışımı ile dört katlı iglo benzeri yaşam alanı sunuyor  ve kavisli duvarlar ile odaları sanki gerçeğinden daha büyükmüş gibi görünmesini sağlıyor.

Elbette, bu konseptler, inşaatları için gerekli alet ve materyal, uzay yolculuğu için sıkı mühendislik gerekliliklerini karşılamadığı sürece hayata geçirilemeyecekler.

Constance Adams, Bu projenin roket bilimi ile başlayıp bittiğini belirtiyor ve ekliyor üretilen ürünler Dünya’dan taşınacak kadar hafif ve güçlü olmalı.

Dahası, Mars’a göndereceğimiz eşya ve mobilyaların, uzaydaki sıfır yer çekimi ve Mars’ın yerçekimi şartlarınada ( Dünyadakinin yaklaşık üçte biri) uyumlu olması gerekir. Uzay gemisinin içindeki döşemenin ev duvarlarına, masalara, sandalyelere dönüştürülebilmesi gerekebilir. Ve bu öğelerin her biri büyük olasılıkla birden çok işlev görebilir.

MATERYAL DÜNYA

Şayet Mars için mobilya üretiminde işlev önemli konulardan biri  ise diğer önemli konuda kullanılacak materyallerdir. Adams, burada yeryüzündeki mobilya ve diğer ürünlerde bulunan plastik ve sentetik malzemelerin  bazen kapalı ortamlarda tehlikeli olabilecek gazlar ürettiğini belirtiyor. Yün, ahşap ve deri gibi doğal malzemelerin iç mekan mobilyaları için en iyi malzemeler olabileceğini düşünüyor.

Mars’taki yaşam alanlarında pozitif duyguları geliştirmek için tasarımcılar, astronotların yaşam alanlarında mobilya ve dekor ile duygusal bir bağ hissetmesini sağlayacak yollar aramaya çalışacaklar. IKEA ekibinin bir diğer üyesi olanPhilipp Süssman , insanlar kendi yapmış oldukları veya kendileri monte ettikleri nesnelere daha fazla bağlılık hissediyorlar diyor.

İyi bir tasarım, Mars’ta ortaya çıkabilecek kişilerarası çatışmayı hafifletmeye yardımcı olabilir.

“Kral Arthur’un yuvarlak masası bir grup şövalye için çok akıllıca bir mobilya seçimidir” dedi Adams. “Ortak alanlarda tasarlanmalı, böylece herkesin eşit olacağı ortamlarda yaratılmış olur” diye ekledi. Ayrıca, ortamda çalışan fanlar ve diğer makinelerin çıkaracağı gürültü insanların birbirini duymasına engel olmasın diye yüzyüze bakabilecekleri bir oturma düzeni en azından dudak okuma olanağı sağlayacağı için en uygun oturma düzeni olacaktır.

Sonuç olarak, Mars odaklı tasarımlar, zorlu Mars ortamında günlük hayatın daha konforlu  olmasını sağlama hedefinde olacak. Mars’ta işe yarayacak tasarım fikirleri de, aynı şekilde dünyamızda da daha iyi yaşam alanları yaratmamıza yardımcı olabilir. Özellikle de giderek büyümekte olan çevresel zorluklarla yüz yüze geldiğimiz günümüz ortamında.

Adams’ın bu sözleri bize Apollo 8 astronotu Bill Anders’in sözlerini hatırlattı.   Ünlü Earthrise fotoğrafını çeken astronot “Ayı keşfetmek için bu kadar yol geldik ve daha da önemlisi Dünya’yı keşfettik”