Eski bir deyişe göre nerede ekin yetişirse orda yaşam başlar. 2015’te “The Martian” “Marslı” isimli filmde baş karekter Mark Watney ( Matt Damon ) kendi dışkısından ürettiği patatesler sayesinde hayatta kalır. Tabiki filmdeki bu patates üretimi tamamen bilim kurgu olsada bugün Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki astronotlar, istasyonun Sebze ve Bitki Büyüme Sisteminden hasat edilen marullarla yapılan salataların tadını çıkarıyor olsalar da, çoğunlukla Dünya’dan getirilen dondurularak kurutulmuş yemekler tüketiyorlar.
Ayda ya da diğer gezegenlerde bitki yetiştirmek konusuna gelince, kimse henüz uygulanabilir bir plan yapamadı. Ama bu konu üzerinde çalışmalar yürüten birçok proje grubu var.
Peru Lima’daki Uluslararası Patates Merkezi’ndeki (CIP) bilim adamları, bu yılın başlarında, Mars’taki olumsuz bitki yetiştirme koşullarını kısmen taklit eden küçük bir sera içinde patates üretiminde ilk başarıyı elde ettiler. Serada, Mars’ın yerçekimi taklit edilemedi (yeryüzündeki yerçekimi yaklaşık üçte biri), ancak yüksek karbon dioksit seviyesi, düşük atmosferik basınç ve sıcaklık, yüksek radyasyon seviyeleri ve hatta kuru, tuzlu toprak kullanılarak aynen kırmızı gezegende olan ortam yaratılmaya çalışıldı.
Alman Uzay Merkezi (German Airworld Center, DLR): Eu: CROPIS adlı bir deneyin bir parçası olarak, önümüzdeki yıl, bir çift küçük topraksız serayı içeren bir uyduyu dünya yörüngesine fırlatacak. Uydu, ayın yer çekimini (Dünya’nın altıda biri) taklit etmek için kendi rotasyonunu kullanacak ve ardından Mars’ın yer çekimini altı ay daha simüle edecek. Bu koşullar altında domates yetitirme şansını deneyecekler, deney yeryüzündeki bilim adamları tarafından kameralar aracılığıyla izlenecek.
Domatesler sentetik idrarla döllenecek – Mars’ta astronotların bir çeşit doğal gübre kullanacakları ortamı simüle edebilmek için bu yöntem kullanılacak. Deneyde görevli Alman bilim adamı Jens Hauslage, “Kapalı bir ortamda her şeyi geri dönüştürmek zorundayız, bu nedenle bitkiler için gübre çözeltisi üretmek için idrar, dışkı, eski yapraklar, çürümüş meyveler ve artık yiyecekler gibi insan ve biyolojik atığın geri dönüşümünü çözmeliyiz” şeklinde NBC Haber’e açıklamada bulundu.
Muhtemelen Marsta ürün yetiştireceğimiz toprağı ilk başta oluşturabilmek için başta Dünya’dan birşeyler getirmemiz gerekecek. Eu: CROPIS projesinde ayrıca sera için bir filtre sistemide test edilecek. Bu filter sisteminde oksijen üretebilen ve idrarını bitki besinlerine dönüştüren mikroplar “bulaştırılmış”. Lav taşlarıda kullanılacak. Ancak Hauslage, bu üretimin uzaydaki işleyişinin net olmadığını söyledi. “Bakterilerin düşük radyasyonda büyümesinin farklı olduğunu biliyoruz, burada soru bu büyümenin Ay’da ve Mars’ta nasıl olacağını görmemiz gerekiyor”